کد مطلب:36630 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:101

زشتی و زیبایی، احكام اخلاقی هم نیستند، چرا كه نیك و بد اخلاقی به نیت، عزم یا علم فاعل فعل بستگی دارد، به طوری كه هیچ فعلی را

[صفحه 158]

بریده از فاعل آن نمی توان خوب یا بد دانست. اما زشت و زیبا چرا. دو كس ممكن است دروغ بگویند، اما از یكی بد باشد و از دیگری نیك، تا عزم و علمشان چه باشد. لذا این سخن كه «دروغ گفتن بد است» اساسا بد ادا شده است. دست كم باید گفت «دروغ گفتن از فاعلی كه آن را بد می داند بد است». اما اینكه خود دروغ گویی «چون سلب اعتماد می كند برای بقا و تعادل زندگی جمعی زیان آور است.»، سخنی است جامعه شناسانه (نه اخلاقی) و قابل اثبات و ابطال تجربی است و معادل نیكی و بدی اخلاقی نیست. بنا به قول همه ی متفكران و اخلاقیون، اگر فاعل ناآگاه یا سفیه یا مجبور باشد فعلش مشمول داوری اخلاقی قرار نمی گیرد، در حالی كه آن فعل از نظر زیباشناسی مانند سایر پدیده های طبیعت، خالی از زشتی و زیبایی نیست، هر چند كه فاعلش نداند چه می كند. بنابراین فعل بشر یا خداوند موصوف به زشتی یا زیبایی خواهد بود اما به خودی خود- بدون در نظر گرفتن فاعل- متصف به بدی و نیكی اخلاقی نمی شود. از اینجاست كه اخلاق و عرفان با یكدیگر پیوند می یابند.

صفحه 158.